Bố cục đối xứng và cách ứng dụng trong thiết kế

Bất cứ ai làm về nghệ thuật, thiết kế chắc không còn xa lạ với khái niệm Bố cục đối xứng. Có khá nhiều điểm thú vị về thuật ngữ này. Nếu hiểu đúng và biết cách tận dụng, bạn sẽ tạo ra nhiều sản phẩm độc đáo nhờ bố cục đối xứng. Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau của Master Media nhé!

Bố cục đối xứng là gì?

Bố cục đối xứng là một phương pháp xây dựng bố cục hình ảnh trong một tác phẩm nghệ thuật hoặc thiết kế. Cụ thể phương pháp này sẽ chia không gian thành ít nhất hai phần bằng nhau. Các chi tiết trong mỗi phần sẽ được đặt ở vị trí gần như đối diện nhau qua một trục vô hình. Thoạt nhìn qua người xem có cảm giác đây là hai phần đối chiếu nhau qua gương, giống hệt nhau nhưng phản chiếu ngược lại nhau. Hiệu ứng thị giác này mang đến cảm giác thú vị cho người chiêm ngưỡng sản phẩm. Hình ảnh trở nên hài hòa, cân đối mà không bị nhàm chán, vẫn có điểm nhấn từ chính hiệu ứng thị giác xuất hiện qua bố cục đối xứng. Với nét đặc biệt này, bố cục đối xứng được sử dụng nhiều trong thiết kế trang trí nội thất, trang trí mỹ thuật, nhiếp ảnh, thiết kế đồ họa.

Đối xứng tĩnh và đối xứng động

Đối xứng tĩnh

Đối xứng tĩnh còn được gọi là đối xứng gương, cũng là dạng phổ biến nhất của bố cục đối xứng. Toàn bộ khung hình sẽ được chia thành các phần bằng nhau như 1 / 2, 2 / 3, 1 / 4. Những phần này sẽ được sắp xếp đối xứng qua một trục hoặc một trung tâm vô hình. Phổ biến nhất trong số trên là nguyên tắc chia ba. Cụ thể chiều dọc và chiều ngang hình được chia thành ba phần bằng nhau bằng các đường kẻ dọc và ngang. Những đường kẻ này giao nhau tại các điểm vuông góc, được gọi là những điểm vững. Những hình quan trọng hoặc tâm điểm của hình ảnh sẽ đặt gần các điểm vững này.

Đối xứng động

Đối xứng động là nguyên tắc chia tỉ lệ đối xứng theo các số vô tỉ. Các cạnh trong khung hình sẽ được sắp xếp theo tỉ lệ này, ví dụ như tỉ lệ chiều dài / chiều cao của cạnh hình chữ nhật. Phổ biến ta có tỉ lệ vàng φ = 1.618, hoặc số nghịch đảo của tỉ lệ vàng là Φ = 1/φ = 0.618…. Ngoài ra còn có những tỉ số vô tỉ khác như √2, √3, √5, … Những số vô tỉ được coi là các con số thuận theo tỉ lệ tự nhiên. Áp dụng những con số này trong khung hình sẽ thuận theo nét hài hòa của tự nhiên mà không bị bó hẹp trong khuôn khổ như dạng Đối xứng tĩnh.

Vì sao lại gọi là Đối xứng động? Vì dù ta có thay đổi kích thước của khung hình, tỉ lệ trên vẫn có thể biến đối thành những con số vô tỉ khác và đảm bảo tính cân đối hài hòa nhất định cho hình ảnh. Mọi chi tiết có thể biến đổi không ngừng, nhưng hiệu quả về tính thẩm mỹ vẫn được duy trì.

Những yếu tố quyết định đến bố cục đối xứng

Sự giống nhau

Điều đầu tiên cần lưu ý để tạo bố cục đối xứng là các chi tiết được tạo đối xứng cần giống nhau về mặt hình ảnh. Bạn không thể đặt đặt một hình tròn và hình vuông ở hai vị trí đối chiếu nhau qua trục và gọi đó là đối xứng. Hiệu ứng đối xứng chỉ xuất hiện khi có hai hình vuông, hoặc hai hình tròn giống nhau nằm đối diện qua một trục vô hình.

Tính liên kết

Các chi tiết trong hình ảnh cần có sự kết nối với nhau qua nhiều hình thức. Có thể là những đường nét trang trí kết nối chúng, hoặc một chi tiết kết nối về ý nghĩa. Chỉ khi có kết nối, các chi tiết được đặt đối xứng mới thực sự tạo hiệu ứng thị giác rõ rệt cho người xem.

Sự phối hợp của nhiều yếu tố

Sẽ rất khó để tạo bố cục đối xứng nếu bạn không kết hợp nhiều yếu tố khác nhau trong một bản thiết kế. Không chỉ là hình dáng giống nhau, mà còn ở màu sắc, ánh sáng, cách phối màu, các chi tiết trang trí bao quanh. Tất cả những yếu tố này cần được phối hợp chặt chẽ và khéo léo mới tạo nên hiệu ứng thị giác mong muốn của dạng bố cục đối xứng.

Màu sắc tương phản

Các hình ảnh trong thiết kế sẽ hiển thị rõ ràng hiệu ứng đối xứng nếu được sử dụng các màu sắc tương phản. Những chi tiết đặt gần nhau nên có những màu sắc khác biệt để trở nên nổi bật hơn. Qua đó các hình ảnh đối diện sẽ “phản chiếu” hiệu ứng màu sắc tương tự, vừa tạo sự cân đối hài hòa mà không bị nhạt nhòa.

Xem thêm: Khóa học thiết kế đồ họa

Lời kết

Không khó để tạo ra hiệu ứng bố cục đối xứng trong thiết kế. Tuy nhiên nắm vững nguyên lý về thuật ngữ này sẽ giúp bạn tự tin và linh hoạt hơn khi sử dụng phương pháp này. Hy vọng bài viết của Master Media đã mang đến những thông tin có ích cho bạn!